Αυτό που μαγεύει στη Λευκάδα, είναι η εκπληκτική εναλλαγή των τοπίων της. Είναι αυτές οι υψομετρικές διαφορές της που δημιουργούν μορφές και τόπους μαγευτικούς, που σε κάνουν να σιγουρεύεσαι γι΄ αυτό  που υποψιάζεσαι καθώς την αντικρίζεις. Ότι η Λευκάδα έχει μέσα της όλη την ομορφιά της Ελλάδας, από τις κορυφές των βουνών, μέχρι την άκρη της θάλασσας.

Οι Σκάροι είναι το θεϊκό βουνό του νησιού. Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του και έχει ύψος 673 μετρά. Στους ανατολικούς πρόποδες του είναι χτισμένα τα τουριστικά χωριά της Νικιάνας και του Περιγιαλίου. Δυτικά του, τα Κολυβάτα, ο Αλέξανδρος, το Πλατύστομα, υπέροχα παραδοσιακά χωριό, απ΄ όπου μπορείς να αντικρίσεις όλο τον φυσικό πλούτο του κεντρικού νησιού.

Σύμφωνα με τον Γερμανό φιλέλληνα και αρχαιολόγο Δαίρπφελντ και τη θεωρία του περί Ομηρικής Ιθάκης, πρόκειται για το βουνό που ο Όμηρος αναφέρει στην Οδύσσεια ως “Νήιον”. “…ίσως το όνομα Νήιον σχετίζεται με τις δρυς του βουνού και τις Νύμφες των πηγών. Νήιος λέγεται ο Δίας στο ιερό της Δωδώνης, κάτω από τις δρυς (βελανιδιές).”

Ένα από τα βασικά στοιχεία, ίσως το σημαντικότερο, που κάνει αυτό το βουνό μοναδικό είναι το περίφημο δρυοδάσος του που καλύπτει ένα μεγάλο μέρος των κορυφών του και των πλαγιών του με ρουπάκια, ένας είδος βελανιδιάς που αναπαράγεται αυτοφυώς στην περιοχή εδώ και εκατοντάδες χρόνια. 

Το δάσος την περίοδο της Τουρκοκρατίας στο νησί ανήκε στον Αχμετ Αγά που το πούλησε το 1662 στους ιερείς της Μονής του Αγίου Γεωργίου των Σκάρων. Στην περιοχή ίσχυε καθεστώς απαγόρευσης της βόσκησης και της υλοτομίας στο δάσος δρυός από το 1756 μέχρι την περίοδο της Αγγλοκρατίας (1810-1864), κατά τη διάρκεια της οποίας το δρυοδάσος των Σκάρων υφίστατο δασοκομική εκμετάλλευση και παρείχε σημαντικό ξυλαπόθεμα για την κατασκευή πλοίων. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1940-1945) κάηκε μεγάλος αριθμός δένδρων με αποτέλεσμα να απαντώνται λίγα άτομα μεγάλης ηλικίας.

Σήμερα τα δέντρα που έχουν απομείνει αποτελούν ένα μνημείο της φύσης, δημιουργώντας μοναδικές εικόνες απαράμιλλης ομορφιάς, και ξυπνώντας τη φαντασία του περιπατητή που θα αποφασίσει να το γνωρίσει από κοντά περπατώντας στα μονοπάτια του ενώ η θέα, ειδικά στο ανατολικό τμήμα του, κόβει στην κυριολεξία την ανάσα.

Εκτός από τις βελανιδιές, εκατοντάδες άλλα είδη χλωρίδας φύονται σ΄ αυτό.

Η περιδιάβαση των Σκάρων κρύβει ολόκληρη την ιστορία του νησιού. Μια ιστορία που “διαβάζεται” μέσα από τα εκατοντάδες ονόματα των τοποθεσιών της. Αρχαιοελληνικά, ενετικά, βλάχικα, τούρκικα, σλάβικα … Ονόματα που δείχνουν ότι η περιοχή από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα υπήρξε κέντρο πολλών δραστηριοτήτων όλων των κατακτητών που πέρασαν από  το νησί.

Πέρα από την θεωρία, στην πράξη, ο επισκέπτης της Λευκάδας, οφείλει στον εαυτό του έναν περίπατο στους Σκάρους και στα χωριά του.

Η προσέγγιση μπορεί να γίνει τόσο με αυτοκίνητο, όσο και με τα πόδια. Με αυτοκίνητο, από τη Νικιάνα, ακολουθείτε τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο προς Αγίους Πατέρες και Αλέξανδρο. Η διαδρομή είναι εκπληκτική, μέσα στο πράσινο. Χρειάζεται λίγο προσοχή, λόγω της στενότητας του δρόμου και των πολλών στροφών της ανάβασης, ωστόσο η θέα που αντικρίζετε ανεβαίνοντας σας αποζημιώνει με το παραπάνω: Η Νικιάνα στα πόδια σας, με το λιμανάκι και τις παραλίες της, ο Επίσκοπος και η Λυγιά πιο βόρεια, το γαλάζιο κομμάτι της θάλασσας να χαράζεται από τα περάσματα των πλεούμενων  ανάμεσα στο νησί και τις Ακαρνανικές ακτές με τα επιβλητικά βουνά τους, τα νησάκια Κάλαμος και Καστός στο βάθος της ανατολής.

Μετά το μοναστήρι των Αγίων Πατέρων και πριν την διασταύρωση για Κολυβάτα, θα συναντήσετε μια πινακίδα με την ένδειξη “Δρυοδάσος των Σκάρων” και θα ακολουθήσετε το χωμάτινο δρόμο αριστερά. Μπορείτε να αφήσετε το αυτοκίνητο σας εκεί και να ακολουθήσετε τη διαδρομή με τα πόδια, μέχρι όποιο σημείο θέλετε, αλλά και τα παρακλάδια των μονοπατιών που θα συναντήσετε. 

Το δάσος θα σας μαγέψει. Οι παλιές βελανιδιές με τους εκπληκτικές μορφές που ο χρόνος τους έχει δώσει, θα ξυπνήσει την φαντασία σας, ψάχνοντας τριγύρω για μορφές παραμυθιού. Εκατοντάδες είδη θάμνων, βοτάνων και λουλουδιών, θα γεμίσουν τις αισθήσεις σας με χρώματα και αρώματα μοναδικά. Ειδικά φθινόπωρο ή άνοιξη που η φύση οργιάζει θα αποτελέσει ο περίπατος αυτός μια εμπειρία αξέχαστη. Από τα υψώματα της διαδρομής θα έχετε τη δυνατότητα να αφήνεστε στο γαλάζιο της θάλασσας και του ουρανού, στην εκπληκτική θέα της ανατολικής πλευράς του νησιού.

Μπορείτε να ακολουθήσετε τον χωμάτινο δρόμο και με το αυτοκίνητό σας, αν δεν είναι πολύ χαμηλό. Ο δρόμος είναι σχετικά βατός, αλλά ίσως σε κάποια σημεία σας δυσκολέψει. Θα σας οδηγήσει στη θέση Κεραίες από όπου μπορείτε να απολαύσετε μια θέα που θα σας αφήσει άφωνους:

 Στο αρχικό σημείο της διασταύρωσης μπορείτε να φτάσετε και από το κεντρικό μέρος του νησιού, ακολουθώντας το δρόμο για Αλέξανδρο και Κολυβάτα και στη συνέχεια για Νικιάνα, είτε από τα Λαζαράτα, είτε από την Καρυά, μέσω Πλατυστόμου.

Αν ωστόσο είστε λάτρης της πεζοπορίας, τότε μπορείτε να ακολουθήσετε το παλιό μονοπάτι που ξεκινά από τη θέση Ναούμ (πάνω από την ταβέρνα “Ο Μηνάς”) στη Νικιάνα και ακολουθώντας τη σήμανση να οδηγηθείτε μέσα από μια εκπληκτική διαδρομή στο βουνό και το δάσος του, στους οικισμούς Κολυβάτα και Αλέξανδρο. Το μονοπάτι εξυπηρετούσε για αιώνες τους κατοίκους των ορεινών οικισμών στην πορεία τους προς τις ανατολικές ακτές. Είχε ζωή και κίνηση. Στο διαδρομή του υπήρχαν βρύσες, εκκλησάκια και μύθοι και παραδόσεις ντύνουν κάθε σημείο του.

Καθαρίστηκε και σηματοδοτήθηκε με την συνεργασία των τοπικών συλλόγων και του Ορειβατικού Συλλόγου Πρέβεζας και διατηρείται καθαρό από εθελοντές.

Στο μονοπάτι πραγματοποιούνται κάθε Οκτώβρη, από το 2014, αγώνες ορεινού τρεξίματος, το Lefkas Trail Rain, ένα μεγάλο αθλητικό γεγονός του νησιού με τη συμμετοχή αθλητών από όλο τον κόσμο.

Ωστόσο μπορείτε να κάνετε μικρότερες πεζοπορικές διαδρομές στο βουνό και το δάσος, επιλέγοντας ως αφετηρία άλλα σημεία, όπως τα Κολυβάτα, την Κόκκινη Εκκλησιά, το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου κ.ά. 

Οι Σκάροι είναι ένα πολυδιάστατο βουνό. Η φύση του, η πανίδα και η χλωρίδα του, η θέα, τα μονοπάτια, η ιστορία και η παράδοσή του αποτελούν κομμάτια μόνο της ισχυρής προσωπικότητάς του. 

Το κείμενο μου αυτό αποτέλεσε μέρος του αφιερώματος για του Σκάρους που δημοσιεύτηκε στο golefkas.gr το Νοέμβρη του 2016.