Άγιος Γεώργιος Καρυωτών


Λίγο πριν τον παλιό χωριό των Καρυωτών, στη θέση Σκούλα ή Ξυλογαϊδάρες, βρίσκεται ο εγκαταλελειμμένος και ερειπωμένος πια ναός του Αγίου Γεωργίου που φιλοξενούσε το κοιμητήριο του οικισμού από το 1680 που περίπου χτίστηκε,  μέχρι και το 1961.
Τον επισκέφτηκα το καλοκαίρι του 2015. Βρέθηκα τυχαία μπροστά του ψάχνοντας τον παλιό οικισμό. Δεν γνωρίζω αν ο σεισμός της 17ης Νοεμβρίου τον επηρέασε.
Ο ανατολικός τοίχος του, έστεκε ακόμα όρθιος, δυνατά πληγωμένος από το χρόνο και τη φθορά του, με την κόγχη του ιερού να στολίζεται από βαθιές ρωγμές. Η βόρεια, η νότια και η δυτική πλευρά του, δεν έχουν  πια παρά μικρά τμήματα τοιχοποιίας που διατηρούνται με πολύ κόπο όρθια, δίνοντας αχνά την αίσθηση στον επισκέπτη ότι κάποτε αυτά τα ερείπια ήταν ναός.
Ήταν ένας από τους πέντε ναούς του οικισμού των παλιών Καρυωτών, μαζί με τους Ταξιάρχες, τον Άγιο Νικόλα, την Παναγιά Βλαχέρνα και τους Αγίους Αποστόλους.
Χτίστηκε γύρω στα 1680 από την οικογένεια Θεριανού, που ίσως ήταν και η μοναδική οικογένεια του οικισμού εκείνη την περίοδο.
Αναφορές για το ναό υπάρχουν στο ενετικό κτηματολόγιο του 1724 (αρ.510), που αναφέρεται ότι ο ναός βρίσκεται μέσα στον 7 ενετικών στρεμμάτων ελαιώνα του Αντζουλέτου Θεριανού, και τον κατέχει ο Παναγής  Θεριανός.  Επίσης αναφέρεται σε συμβόλαιο του νοταρίου Βιτσέντσου Γκαετάνι της 3 Μαρτίου 1724, όπου διευκρινίζεται και η συγγενική σχέση του Αντζουλέτου και Παναγή Θεριανού (πρώτα εξαδέρφια).
Η οικογένεια Θεριανού και οι απόγονοι της φρόντιζαν και συντηρούσαν το ναό με έσοδα που καλύπτονταν κυρίως από τους ελαιώνες που του ανήκαν ή κατά περιόδους από άλλους πόρους, όπως για παράδειγμα τα έσοδα ενός καμινιού που κατασκευάστηκε ακριβώς για να καλύψει τις πρόσθετες ανάγκες συντήρησης του ναού.
Ο ναός συναντάται ως συναδερφικός σε έγγραφο που καταγράφει τα έσοδα του από τα περιουσιακά του στοιχεία, του 1808, με πληρεξούσιους τον Γιάννη Θεριανό του Δημητρίου και τον Γιάννη Θεριανό του Μαρκέτου. 
Πρόκειται για μονόκλιτη ορθογώνια δρομική βασιλική. Είναι  λιθόκτιστη κατασκευή με διαστάσεις 15,5 μέτρα μήκος  (εκτός της κόγχης του ιερού), 6 μέτρα πλάτος και 3,50 μέτρα ύψος στη θέση του ιερού. Είχε ξύλινη δίρριχτη στέγη που πλέον δεν υπάρχει.
Στην βόρεια πλευρά του είχε δυο τοξωτές  πόρτες, την κεντρική και μοναδική του κυρίως ναού και μια που οδηγούσε στον γυναικωνίτη, που ήταν μπαζωμένος , λόγω μορφολογίας του εδάφους και είχε ύψος 1, 30 μέτρα. Στην ίδια πλευρά υπήρχαν και δυο παράθυρα (που διακρίνονται στις φωτογραφίες), ένα μεγαλύτερο θολωτό και ένα μικρότερο τετράγωνο στη θέση του ιερού.
Στη νότια πλευρά του υπήρχαν τρία παράθυρα, ένα μικρό τετράγωνο στη θέση του ιερού και δυο θολωτά ίδιων διαστάσεων με αυτό του βόρειου τοίχου, το ένα στο κέντρο του ναού και το άλλο στον γυναικωνίτη.
Το δάπεδο του ήταν στρωμένο με πέτρα που διατηρήθηκε στο χώρο του ιερού ακόμα κι όταν αργότερα ο υπόλοιπος ναός στρώθηκε με πλακάκι σε σχήμα σκακιέρας.
Το  ξύλινο (βαμμένο σε κόκκινη και μπλε απόχρωση) τέμπλο του περιελάμβανε τις τέσσερις δεσποτικές εικόνες του Χριστού, της Παναγίας, (έργα πιθανόν του αγιογράφου Σπυρίδωνα Καμπίσιου-Μπέλου), την εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου και την εικόνα του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου.  Επίσης το Δωδεκάορτο με κεντρική εικόνα την εικόνα του Μυστικού δείπνου και πιθανόν στο τελείωμα του τέμπλου να υπήρχε παράσταση της Σταύρωσης και των λυπητερών.  
Τα θυρόφυλλα του ιερού Βήματος αγιογραφήθηκαν από τον Σπυρίδωνα Καμπίσιο-Μπέλο το 1808.
Η εικόνα του Αγίου Γεωργίου (64X81 εκ) ήταν στο κεντρικό προσκυνητάρι του ναού και φέρει την ημερομηνία 1886 και το όνομα του Ιωάννη Βαλαμόντε, του αγιογράφου που την φιλοτέχνησε.
Η καμπάνα του κρέμονταν από το γέρικο πουρνάρι που ακόμα και σήμερα συντροφεύει τα ερείπια του ναού.
Ως κοιμητήριο λειτούργησε μέχρι το 1900 εξυπηρετώντας τις ανάγκες των οικογενειών Θεριανού και συγγενών τους, και μέχρι το 1961 που δέχονταν και  όλους τους κατοίκους του χωριού.
Ο Άγιος Γεώργιος είναι ένας από τους πολλούς ναούς του νησιού που ερειπωμένοι και λογγωμένοι υπομένουν την εγκατάλειψη δίνοντας όμως την αίσθηση στον επισκέπτη ότι ο Θεός κατοικεί ακόμα εκεί.








Πηγή: Ο ναό του Αγίου Γεωργίου 1680-1961, Δήμος Λευκάδας 2013

Δημοσίευση στο My Lefkada


Χρυσούλα Σκλαβενίτη

Νηπιαγωγός με καταγωγή από τη Λευκάδα. Εδώ μέσα κάνω πράξη τα ελάττωμα μου: να φωτογραφίζω, να ερευνώ και να γράφω για το νησί μου, σ΄ ένα μείγμα ρομαντισμού και αυστηρού ρεαλισμού... γιατί πάντοτε ακροβατούσα ανάμεσα σ' αυτά τα δυο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου