Το παρακάτω άρθρο στην αρχική του μορφή δημοσιεύθηκε στις 29 Μαΐου 2017 στο My Lefkada.
Αυτή είναι η τρίτη φορά που το αναδημοσιεύω καθώς ανακάλυψα μια ακόμα Λευκάδα κι έτσι έχουμε πια πολλές "Λευκάδες", αλλά και πόλεις, χωριά ή άλλες θέσεις που το όνομά τους θυμίζει πολύ το όνομα του νησιού μας.
Δυστυχώς για τις περισσότερες "Λευκάδες" που αναφέρονται παρακάτω, δεν έχει βρεθεί κάποια ιστορική σύνδεση με τη δική μας Λευκάδα. Για κάποιες όμως όπως θα δείτε, όλο και κάτι υπάρχει.
Η δική μας Λευκάδα, είναι μία και
μοναδική. Είναι η πατρίδα μας, το νησί μας, την αγαπούμε με τα όμορφα
και τα στραβά της. Της γκρινιάζουμε και την εξυμνούμε. Τη λατρεύουμε και
τη μισούμε την ίδια στιγμή. Η δική μας Λευκάδα, είναι ο παράδεισος μας,
ακόμα κι αν κάποτε μας θυμίζει κόλαση.
Έλα όμως που υπάρχουν κι άλλες Λευκάδες
σε αυτόν τον απέραντο κόσμο! Μη φανταστείτε, όχι σαν τη δική μας, αλλά
να, το όνομα της συναντάται δυο τρεις φορές σε άλλα μήκη και πλάτη.
Ας αναζητήσουμε λοιπόν το όνομα “Λευκάδα” ή “Λευκάς”
να δούμε πού συναντάται και τι αντιπροσωπεύει. (τουλάχιστον αυτές που
έπεσαν στην αντίληψή μας, μιας και ποτέ δεν ξέρεις, μπορεί στα πέρατα
του κόσμου να υπάρχουν κι άλλες!).
Φυσικά είναι το όνομα του νησιού μας και
της πρωτεύουσας του. Περισσότερες λεπτομέρειες για το πως και γιατί
ονομάστηκε έτσι, μπορείτε να δείτε [εδώ]. Άλλωστε εδώ δα, ψάχνουμε τις άλλες, όχι τη δική μας.
Αξίζει ωστόσο να αναφέρουμε μόνο στο "Λεξικό των Αρχαίων Μυθολογικών, Ιστορικών και Γεωγραφικών Κύριων Ονομάτων" του Νικολάου Λωρέντη, Βιέννη, 1837, όπου το νησί μας αναγράφεται (σελ. 320) ως Λευκαδία:
... αλλά και ως Λευκάς:
Λευκάδα Φθιώτιδας
Πρόκειται για ένα χωριό της Δημοτικής Ενότητας Σπερχειάδας, που υπάγεται διοικητικά στο Δήμο Μακρακώμης. Έχει έκταση 12 τετρ. χιλιόμετρα περίπου και είναι χτισμένο σε υψόμετρο 350 μέτρων στους πρόποδες του Γουλινά. Απέχει από τη Λαμία 48 χλμ. Η Λευκάδα, μέχρι το 1912 άνηκε στο Δήμο Β' τάξεως Σπερχειάδος, ενώ μετά την κατάργηση του συγκεκριμένου Δήμου αποτέλεσε αυτοτελή κοινότητα.
Η επίσημη σελίδα του Δήμου Μακρακώμης δίνει
για τη Λευκάδα, 833 κατοίκους, αν και στη Βικιπαίδεια στην απογραφή του
2011, αναφέρονται 394. Οι κάτοικοι αυτοί ασχολούνται με τη γεωργία και
την κτηνοτροφία.
Ως συγκροτημένο χωριό το βρίσκουμε μετά το 1895, στο Δήμο Τυμφρηστίων και με το όνομα Λευκάς, ονομασία που διατηρήθηκε ως το 1940, ενώ από το 1940 έως το 1961 ονομάζοταν Λεύκα και στη συνέχεια Λευκάδα.
Για το πώς πήρε το χωριό την ονομασία του, (αρχικά Λευκάδες), υπάρχουν πολλές εκδοχές. Μια εκδοχή η οποία θεωρείται και επικρατέστερη, είναι πως το χωριό οφείλει την ονομασία του, στο ότι κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας οι Αρματωλοί και Κλέφτες από το ορεινό χωριό Πουγκάκια, κατέβαιναν να λευκάνουν τις φουστανέλες τους στα άφθονα νερά του χωριού και γι' αυτό πήρε και το όνομα Λευκάδα. Μια άλλη εκδοχή αναφέρει ότι η ονομασία οφείλεται στις λεύκες που υπήρχαν από τα πολλά νερά, γι' αυτό συναντούμε σε διάφορα παλαιά έγγραφα την ονομασία Λεύκα Φθιώτιδας. Για διάκριση όμως από το άλλο χωριό της επαρχίας Δομοκού με την ονομασία Λεύκα, επικράτησε η αρχική ονομασία του Λευκάδα.
Πολιούχος του χωριού είναι ο άγιος Νικόλαος που εορτάζει στις 10 Μαΐου,
στην Ανακομιδή και μετακομιδή του Ιερού Λειψάνου του Αγίου. Ενώ
σημαντικοί “Λευκαδίτες” του χωριού είναι ο Ηλίας Παπαγεωργίου
(1933-1985), στιχουργός και ερμηνευτής παραδοσιακών τραγουδιών με
σημαντική δισκογραφία και Βαγγέλης Μπακόλας (1965-), αθλητής ρίψεων – αργυρός παραολυμπιονίκης (ασημένιο μετάλλιο στη σφαιροβολία στο Σίδνεϊ το 2000).
Η Λευκάδα και η περιοχή της, μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, άνηκε αρχικά στη σύζυγο του Αθάν. Χατζόπουλου Αικατερίνη και αγοράστηκε εξαιρουμένου του εντός του κτήματος κειμένου υδρομύλου (Βακούφι), από τους Γ. Καλτσά, Κ. Παπαναγιώτου, Κ.Αναγνωστόπουλο και Ν. Παπαϊωάννου γεωργοκτηνοτρόφους και κατοίκους Πουγκακίων (ορεινό χωριό της Φθιώτιδας), για λογαριασμό τους και για λογαριασμό της κοινότητας Πουγκακίων (Αριθμ. Συμβολαίου 1183, 3-3-1853 του συμβολαιογραφούντος ειρηνοδίκη Ευρυτανίας, Αθανασίου Μποσινιέρη, κάτοικου Μεσσολογγίου). Αργότερα στη Λευκάδα, υπήχθη και η Φτεριώτικη Λευκάδα, που άνηκε στον Ι.Χατζίσκο. Οι πρώτοι κάτοικοι της Λευκάδας που έχτισαν και το χωριό, προήλθαν από τα Πουγκάκια. Για το λόγο αυτό τα Πουγκάκια θεωρούνται η μητρόπολη του χωριού.
Τα Λευκάδια βρίσκονται πάνω από το δρόμο Βέροιας- Έδεσσας, ανατολικά του όρος Βέρμιο και της πόλης Νάουσας και σε υψόμετρο 90 μ. πάνω από τη θάλασσα.
Στην περιοχή των Λευκαδίων έχουν βρεθεί οι τέσσερις από τους σπουδαιότερους μακεδονικούς τάφους που έχουν ανασκαφεί στην περιοχή της Μακεδονίας. Είναι τα μοναδικά μνημεία στην Ελλάδα κλασικής και ελληνιστικής εποχής, που στο εσωτερικό τους υπάρχουν μεγάλες επιφάνειες με πολύχρωμες συνθέσεις ζωγραφισμένες με τις τεχνικές που διαμορφώθηκαν στον 4ο αιώνα π.Χ.. Πρόκειται για τους τάφους της Κρίσεως, των Ανθεμίων, των Λύσωνος και Καλλικλέους και του Κινχ. Περισσότερα δείτε [εδώ].
Ανιχνεύοντας
την περίοδο της τουρκοκρατίας συναντάμε για πρώτη φορά τα Λευκάδια στα 1804 με
το όνομα "Γκολεσιάνι" από το σλάβικο "γκολέ" που θα πει "γυμνό". Κάποτε ακούγονταν και ως Γυμνοτόπι. Το χωριό ήταν
τσιφλίκι του άρχοντα της Νάουσας Ζαφειράκη Θεοδοσίου Λογοθέτη. Το 1804, όταν η
Νάουσα παραδίνεται στον Αλή Πασά των Ιωαννίνων,
το τσιφλίκι Γκολεσιάνι περνά στα χέρια του τύραννου των Ιωαννίνων. Εφτά χρόνια
μετά (1811), με την επιστροφή στη Νάουσα του Ζαφειράκη, το Γκολεσιάνι
επανέρχεται στην κατοχή του αρχικού του αφέντη όπου και παραμένει μέχρι την
καταστροφή της Νάουσας από τον Εβού Λουβούτ το 1822. Τότε δημεύεται και
περιέρχεται στην κυριότητα του τουρκικού δημοσίου. Την
περίοδο 1830-1870 μετά από πλειστηριασμό περνά στην κατοχή ενός μουσουλμάνου
μπέη του Yaya υιού
Χαλήλ, στην οικογένεια του οποίου παραμένει μέχρι και τα χρόνια του μακεδονικού
αγώνα. Λίγο πριν την απελευθέρωση της Μακεδονίας (1912)
το τσιφλίκι Γκολεσιάνι ανήκει σε δύο συνιδιοκτήτες, στο Δημήτριο Χατζηνώτα
από τη Νάουσα και τον Τούρκο Ρασήμ μπέη από τη Βέροια. Έως το 1928 ονομαζόταν Γκολεσιάνη, στη συνέχεια Λευκάδι και τέλος
Λευκάδια. Τα Λευκάδια μέχρι το έτος 1931 ήταν οικισμός που υπαγόταν στην
Κοινότητα Μαρίνας Επαρχίας Έδεσσας Νομού Πέλλας. Με την οριστική αναδιανομή της γης (1936), η καλλιεργήσιμη γη
του αγροκτήματος Λευκαδίων μοιράστηκε με κλήρο στους γηγενείς ακτήμονες και
τους πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στον οικισμό. Στην συνέχεια υπήχθη από την Επαρχία Έδεσσας Νομού Πέλλας στην Επαρχία Ημαθίας το
1941, και στη συνέχεια στην Επαρχία Νάουσας το 1946. Με το Νόμο Καποδίστριαςδημιουργήθηκε ο Δήμος Ανθεμίων, από 1-1-1999, αποτελούμενος από τις
Κοινότητες Λευκαδίων, Επισκοπής, Κοπανού, Μαρίνας, Μονοσπίτων και
Χαρίεσσας. Με τον "Καλλικράτη" συστήθηκε ο Δήμος Νάουσας με έδρα τη
Νάουσα, αποτελούμενος από τους Δήμους: α. Νάουσας β. Ανθεμίων και γ.
Ειρηνούπολης, οι οποίοι καταργήθηκαν. Τα Λευκάδια αποτελούν Τοπική
Κοινότητα του Δήμου Ηρωικής Πόλεως Νάουσας.
Το
1902 λειτουργεί για πρώτη φορά στα Λευκάδια Γραμματοδιδασκαλείο και το 1922
δημιουργείται ο πρώτος Γεωργικός Συνεταιρισμός της περιοχής. Η πλειοψηφία των κατοίκων ασχολείται με τη γεωργία. Πολιούχος της Κοινότητας είναι η Αγία Παρασκευή. Επίσης υπάρχει και δεύτερη εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα που αναφέρθηκε παραπάνω. Στην Κοινότητα Λευκαδίων λειτουργούν ένα Νηπιαγωγείο και ένα 6/θέσιο δημοτικό σχολείο. Περισσότερα μπορείτε να δείτε [εδώ].
Λευκάδι (Βίνια) Κοζάνης
Το Λευκάδι ή Βίνια είναι ένα χωριό στην επαρχία Βοΐου Κοζάνης. Ανήκει στον Δήμο Βοΐου και βρίσκεται 5 χιλιόμετρα από την κωμόπολη του Τσοτυλίου. Οι πρώτοι κάτοικοί του ήταν πρόσφυγες από τον Πόντο που ήρθαν το 1922 κυρίως από τις περιοχές της Τραπεζούντος και της Σαμψούντος και εγκαταστάθηκαν στα ήδη χτισμένα σπίτια που κατοικούσαν τούρκοι και που στη συνέχεια έφτιαξαν τα δικά τους.
Έως το 1927 ονομαζόταν Βίνιανη (Βίνια) και με απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 179/Α/30.08.1927, μετονομάστηκε στο σημερινό του όνομα Λευκάδι, άγνωστο γιατί. Ο οικισμός είναι κτισμένος σε υψόμετρο 860 μ. και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 (ΦΕΚ 630/Β/20.03.2013) έχει 22 κατοίκους. Την δεκαετία του 40 είχε φτάσει να το κατοικούν 280 άνθρωποι, αλλά στη συνέχεια λόγω οικονομικών δυσκολιών υπήρξε μεγάλη μετανάστευση σε χώρες της Ευρώπης, την Αμερική, Αυστραλία και Βραζιλία αλλά και εσωτερική μετανάστευση, στη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα και τη Βέροια. Σήμερα στο χωριό μένουν πολλοί λίγοι κάτοικοι μεγάλης ηλικίας.
Ο χώρος γύρω από το χωριό κρύβει πολλά αρχαιοελληνικά ευρήματα. Στη τοποθεσία Βακούφι, αποκαλύφθηκαν κεραμικά, θεμέλια σπιτιών, αγγεία, νομίσματα και αγάλματα. Στη περιοχή της Κάλυβας έχουν βρεθεί παλιά σκαλοπάτια. Η ιστορία θέλεις τους Δωριείς του Άργους, πριν εγκατασταθούν κοντά στην Καστοριά ερχόμενοι από την Πελοπόννησο, να στρατοπεδεύουν αρχικά σε αυτά τα μέρη, κοντά σε μια τοποθεσία που οι κάτοικοι το αποκαλούν ως "Το νερό των Μακεδόνων".
Λευκάδα Ικαρίας
Η Λευκάδα είναι βραχώδης παραλία της Ικαρίας, στα νότια του νησιού στην περιοχή Θέρμα. Στην περιοχή αυτή υπάρχουν πολλές ιαματικές πηγές. Στη Λευκάδα βρίσκονται οι Χλιό και Θερμό. Οι πηγές αυτές καταλήγουν στη θάλασσα και μπορεί κανεις να κολυμπήσει απολαμβάνοντας όλες τις ευεργετικές τους ιδιότητες. Θεωρούνται κατάλληλες για δερματικές παθήσεις.
Οι ιαματικές πηγές της Ικαρίας ήταν γνωστές από την αρχαιότητα για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Πλήθος κόσμου από όλη την Ελλάδα και τη Μικρά Ασία έφταναν στο νησί προσβλέποντας σε μια καλυτέρευση της υγείας τους, επισκέπτοντας τις οργανωμένες εγκαταστάσεις της αρχαίας λουτρόπολης των Θερμών όπου σήμερα διασώζονται τα ερείπια της αρχαίας ακρόπολης και των αρχαίων λουτρικών εγκαταστάσεων.
Η ιστορία των λουτρών είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία του τόπου. Η κατασκευή τους, άρχισε κατά τη βυζαντινή αυτοκρατορία για τη βασιλική οικογένεια. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, οι τοπικοί δημογέροντες χρησιμοποιούσαν τα λουτρά. Μετά την απελευθέρωση της Ικαρίας το 1912, άρχισε ο ουσιαστικός σχεδιασμός του ιαματικού πλούτου του νησιού.
Από τη δεκαετία του ’20 μέχρι σήμερα, έχουν χτιστεί πολλά καταλύματα κοντά στις πηγές, προκειμένου να φιλοξενήσουν πλήθος επισκεπτών από όλη την Ελλάδα, αλλά και από χώρες της Ευρώπης, που σπεύδουν να επισκεφτούν τις φημισμένες ιαματικές πηγές της Ικαρίας. Η ευημερία του νησιού ανεκόπηκε κατά τον Β΄ παγκόσμιο Πόλεμο, όμως πολλοί από τους εξόριστους ασχολήθηκαν σχολαστικά με τη μελέτη των πηγών και συνέβαλαν στην ανάπτυξή του νησιού.
Δυστυχώς δεν μπόρεσα να βρω καμία πληροφορία για το πώς ονομάστηκε η τοποθεσία Λευκάδα.
Στη συνέχεια φεύγουμε από την Ελλάδα,
αλλά και τη σύγχρονη εποχή και ταξιδεύουμε στην μαγική Ανατολή και στο
χρόνο για να φτάσουμε στη Συρία όπου συναντάμε δύο αρχαίες πόλεις με το όνομα Λευκάς.
Λευκάς-Βαλανέαι
Η πόλη αναφέρεται πρώτα με το όνομα Βαλανέαι και βρισκόταν 55
χλμ. νοτίως της Λαοδικείας και 35 χλμ. βορείως της Ανταράδου (Tartous).
Σύμφωνα με τον Στράβωνα (XVI, 753) η πόλη ήταν αποικία της Αράδου, κατά
την εποχή των Φοινίκων και ανήκε στην Φοινίκη. Και τα δύο όμως ονόματα
της πόλεως είναι ελληνικά. Από την αναφορά του Στεφάνου του Βυζαντίου (Βαλανέαι πόλις Φοινίκης, η νυν Λευκάς),
συμπεραίνεται ότι το δεύτερο όνομα πρέπει να δόθηκε στην ελληνιστική
περίοδο, όπου θα προσήλθαν άποικοι από την νήσο Λευκάδα – τη δική μας
νήσο δηλαδή! Τότε ανήκε όχι πια στην Φοινίκη, αλλά στην επαρχία Πιερία
της βορείου Συρίας. Από το 64 π.Χ. ενσωματώθηκε στην ρωμαϊκή επαρχία
της Συρίας. Στην ρωμαϊκή περίοδο η πόλη είχε τρεις ονομασίες: Balanea-Claudia Leucas.
Ο πρώτος γνωστός επίσκοπος της συριακής Λευκάδος έλαβε μέρος στην Α΄
Οικουμενική Σύνοδο της Νικαίας το 325 μ.Χ. (Lequien, Oriens Christ., II,
923). Σώζεται από την πόλη ορειχάλκινο νόμισμα του αυτοκράτορα Τιβερίου
(περ. 22/3 μ.Χ.) που στην μια όψη φέρει την κεφαλή του αυτοκράτορα και
στην άλλη έναν θεό πάνω σε τέθριππο. Στα ερείπια της πόλης βρίσκεται η
σημερινή Baniyas της βορείου Συρίας.
Λευκάς στην Κοίλη Συρίας
Πρόκειται για αρχαία πόλη που είναι άγνωστο το ποιος την ίδρυσε
και πότε. Ομώνυμη πόλη πάντως υπήρχε και στην Πιερία της Συρίας (η
παραπάνω πόλη Λευκάς Βαλανέαι). Πολύ πιθανόν να υπήρξε αποικία της
ανωτέρω πόλεως, όταν η Κοίλη Συρία έπεσε στην κατοχή των Σελευκιδών (198
π.Χ.), ή να ιδρύθηκε από Λευκαδίτες αποίκους. Η Λευκάς αναφέρεται από
τον Πλίνιο, αλλά με τέτοιον τρόπο, ώστε να προκαλεί γεωγραφική σύγχυση.
Ωστόσο η Λευκάς αυτή έκοψε νομίσματα των ρωμαϊκών αυτοκρατορικών χρόνων
επί της ηγεμονίας του Καρακάλλα, του Σεπτιμίου Σεβήρου, του Αντωνίνου,
του Κλαυδίου και άλλων. Από την μια πλευρά φέρουν τα ονόματα των
αυτοκρατόρων και από την άλλη υπάρχει το εθνικό τοπωνύμιο ΛEYKAΔIWN KΛAYΔIEWN EN, ή ΛEVKAΔIWN μαζί με τον προσδιορισμό ΧΡΥΣΟΡΟΑC.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου