Το πανηγύρι του χωριού μου .... 6 και 7 Ιουλίου 2015 Βλυχό

Το πρώτο του καλοκαιριού, το μεγαλύτερο, λένε του νησιού. Το πανηγύρι της Κυρούλας μας (εμάς των Βλυχιωτών αλλά και για το Νυδρί και τα γύρω χωριά που την αγναντεύουν άσπρη κουκίδα πάνω στο γκρι βράχο), της Αγία Κυριακής, που χτισμένη πάνω στο βράχο, δίνει την ευχή της στα πλεούμενα που περνούν από μπροστά της. Είναι η πολιούχος του Βλυχού.

Την εικόνα της λένε, τη βρήκε ο Νικόλαος Κακονάς, ιδιοκτήτης της περιοχής, το 1850, στη μικρή σπηλιά που υπήρχε στην άκρη του κάβου, που σηματοδοτούσε το σημείο για την είσοδο του κόλπου του Βλυχού, αλλά και ....,  αν το πιάσουμε ανάποδα, την έξοδο προς την ανοιχτή θάλασσα. Όμως χρόνια πριν, λέει η παράδοση, οι ψαράδες και ναυτικοί που περνούσαν με τα καΐκια τους μπροστά από το βράχο,  έβλεπαν κάπου εκεί,  όταν το φως του ήλιου χανόταν και μέχρι να ξαναφανεί, ένα μικρό φωτάκι και από ένστικτο, φόβο ή σεβασμός και αγάπη για το άγνωστο ή το Θείο, έκαναν ευλαβικά το σταυρό τους.


Ο Κακονάς έχτισε το αρχικό εκκλησάκι με λιθάρια, άμμο του γιαλού και ασβέστη.


Άλλη παράδοση θέλει την εικόνα να βρήκαν εργάτες που έσκαβαν τους βράχους και θέλησαν να φτιάξουν παραπέρα ένα εκκλησάκι για την κυρούλα, αλλά εκείνη ήθελε να μείνει εκεί ... στους βράχους της, και πήγαινε πίσω μοναχή της. Η παράδοση δεν αναφέρει για ποιο λόγο οι εργάτες έσκαβαν τα βράχια ...., αλλά αν κρίνουμε από το αρχαιολογικό πλούτο της τοποθεσίας , μιας και ο Doerpfeld, πιθανολογεί εκεί την ύπαρξη Ιερό των Νυμφών σύμφωνα με τα ευρήματα του, είναι πιθανόν οι εργάτες να μην ήταν και τόσο ... έντιμοι , και η εύρεση της εικόνας μιας αγίας, να αναθεώρησε τις απόψεις τους και να άφησαν τα ευρήματα ή έστω κάποια από αυτά, να τα βρει αργότερα  ο Γερμανός Λευκαδολάτρης το 1908.

Το κτήμα, μέσα στο οποίο είναι χτισμένο το εκκλησάκι, πουλήθηκε στον  Doerpfeld, το 1928, ο οποίος το πούλησε αργότερα στην αμερικανίδα αρχαιολόγο Walker και τον Έλληνα σύζυγο της  Γ. Κοσμόπουλο, ενώ στη συνέχεια το 1955 πέρασε στην ιδιοκτησία του Βασ. Φραγκούλη. Μάλιστα νότια της εκκλησίας σε μικρό κάβο πάνω από τη θάλασσα, επέλεξε να θαφτεί και ο Doerpfeld, για να ατενίζει αιώνια την Ομηρική του Ιθάκη. 


Το εκκλησάκι παρέμεινε στην ιδιοκτησία των απογόνων του Κακονά, και  βάσει συμβολαίου, που τήρησαν πιστά όλοι οι ιδιοκτήτες, την ημέρα της γιορτής της Αγίας Κυριακής (7 Ιουλίου), παραχωρείται το παρακείμενο στο εκκλησάκι λιοστάσι  και μονοπάτι, προκειμένου να έρχονται οι πιστοί και από ξηράς να προσκυνήσουν την Χάρη της, ενώ οι περισσότεροι προτιμούν να φτάνουν εκεί με καΐκια από το Νυδρί και παλαιότερα και από το Βλυχό. 






Ο χώρος μέσα και γύρω από το εκκλησάκι ζωντάνευε και ζωντανεύει (χμ... ) ακόμα,  από το πλήθος των πιστών, παραμονή και ανήμερα της γιορτής. Έφταναν εκεί όπως είπαμε κυρίως με καΐκια, που ξεκινούσαν από το Νυδρί (πλέον μόνο από κει) και από το Βλυχό ή από το μονοπάτι που ξεκινά νοτιοανατολικότερα από το δρόμο στο Γένι.

Από τα παιδικά μου χρόνια, θυμάμαι κυρίως την πρωινή λειτουργία, και το πολύχρωμο πλήθος, αλλά και τους πάγκους του πανηγυριού πάνω από τη μικρή αμμουδίτσα δεξιά απ΄ το εξωκκλήσι καθώς επίσης και το ότι συχνά φτάναμε εκεί με το βάρκα του παππού.

Στο χωριό τώρα,  το Βλυχό,  το άλλο πανηγύρι, ... του γλεντιού αποτελούσε το γεγονός του καλοκαιριού για το μισό σχεδόν νησί.
Δυστυχώς ως παιδί πέρα από το παιχνίδι, και την απόλυτη ξεγνοιασιά δεν έχω συγκρατήσει λεπτομέρειες, αλλά μπορώ να θυμηθώ να υπάρχουν στο χωριό δυο και τρεις κάποιες φορές μεριές με όργανα, (στην πλατεία όπως και σήμερα, αλλά σε δυο σημεία, και στο κέντρο του ... "κάτω" χωριού (αν μπορούμε να μιλήσουμε για πάνω και κάτω στην απόλυτη ευθεία του Βλυχού, όπου κάτω τέλος πάντως στο ύψος του Δημοτικού σχολείου ή λίγο πιο κάτω στου Βασίλα)  με δημοτική κυρίως μουσική και αργότερα στα εφηβικά μου χρόνια, και με λαϊκή που μάζευε τους νεότερους, ενώ οι γηραιότεροι επέμεναν κλαρίνο!

Τα μεγαλύτερα ονόματα της δημοτικής μουσικής έκανα πάντα το πέρασμα τους από το χωριό και ακόμα και σήμερα (από κάτι πληροφορίες που έχω, θεωρείται σχεδόν θέμα τιμής, το να κλείσει μια ορχήστρα το πανηγύρι της Αγίας Κυριακής).

Μπορώ ακόμα να θυμηθώ τη σειρά στο χορό, που ευλαβικά κρατούσαν οι μουσικοί, και αλίμονο αν έκαναν λάθος ...  η παρεξήγηση χρονιάρα μέρα ήταν έτοιμη! Εντάξει δε θυμάμαι να γινε ποτέ και κανένας μεγάλος καυγάς (δεν το αποκλείω βέβαια), αλλά μικροπαρεξηγήσεις και μούτρα και προκλητικές αποχωρήσεις από τον χώρο του γλεντιού, ναι ... θυμάμαι.

Θυμάμαι επίσης και τα χιλιάρικα και αργότερα τα πεντοχίλιαρα να πέφτουν βροχή στην πίστα και στα πόδια του κλαρινίστα και των αηδονιών που τον συνόδευαν (άλλες εποχές...) και τα βαριά τσάμικα με τις σχεδόν μεθυστικές κινήσεις του χορευτή που έσερνε το χορό, που ήταν σα να έπαιρνε το ρυθμό όχι μόνο από το κλάμα του κλαρίνου, αλλά από τα έγκατα της γη που πατούσε και που γονάτιζε πάνω της για να την τιμήσει, να της δείξει τη λατρεία του. Βήματα αργά, πολύ αργά, μελετημένα, με φιγούρες όχι εντυπωσιασμού, αλλά ταπεινότητας και έντασης και σεβασμού. Και όταν κοιτούσαν ψηλά τα μάτια τους ήταν κλειστά. Και κοιτούσαν κάτω, εκεί που σέρνονται τα πάθη και οι ζωές μας και ο χορός για αυτούς ήταν εξαγνισμός και στιγμή ιερή. Πέρα από τον πρώτο του χορού, σημασία είχε και αυτός που τον κρατούσε, ο δεύτερος, που θα έπρεπε να είναι γερός και άξιος να σηκώσει το βάρος αυτού που κατέθετε την ψυχή τους εκείνη τη στιγμή. με μια "μπόλια" στα χέρια που διευκόλυνε τις κινήσεις του χορευτή, έπρεπε να μη λυγά στα προσκυνήματα στη γη του πρώτου και να μένει σταθερός με χέρι που έτρεμε να του δίνει ισορροπία και ένα σταθερό αποκούμπι.

Θυμάμαι και τον παππού και αργότερα τον πατέρα και τους θείους μου, να μη χάνουν όχι μόνο αυτό το ιερό πανηγύρι του χωριού μας, αλλά και σχεδόν κανένα στο νησί και λίγο παραέξω από αυτό.
Ανάξια συνεχιστής τους προσπαθώ να γίνω εγώ ... ανάξια!

Δυο χρόνια τώρα, μετά από απουσία σχεδόν δεκαετίας και βάλε, βρίσκομαι πάλι στο χωριό τη μέρα της γιορτής του και καταγράφω με τις μάλλον κακές φωτογραφίες μου το πανηγύρι του σήμερα. Στην πλατεία του χωριού, συνήθως το αναλαμβάνει κάποια τοπική επιχείρηση εστίασης (τα τελευταία χρόνια η ταβέρνα Θράκα ), επιτυχημένα για τα σημερινά δεδομένα, δεν μπορώ να πω. Κρατά ακόμα λίγη από την αίγλη του παλιού καιρού, μιας και μαζεύει κόσμο πολύ από όλα σχεδόν τα χωριά της γύρω περιοχής που χορεύει και διασκεδάζει, με πιο ...ας πούμε συμφέρουσες οικονομικές συνθήκες, όσον αφορά τουλάχιστον το θέμα του χορού, μιας και "η χαρτούρα" έχει μάλλον εξαλειφθεί, και αν "παίζει" ακόμα που και που είναι μάλλον προσωπική πρωτοβουλία του μερακλή χορευτή και της παρέας του. Ο χορός είναι συνήθως ελεύθερος, τα ποτά και οι μεζέδες, ανάλογα με την εποχή και τις οικονομικές συγκυρίες, όπως φέτος ......, σε άλλους φαντάζουν ακριβά σε άλλους μια χαρά.

Όμως έχει πάψει να είναι πια το γεγονός του χωριού, του καλοκαιριού, το επίκεντρο.  Αγκομαχά να κρατήσει τη θέση του, τη λάμψη του, να μεταδώσει τον παλιό ενθουσιασμό.  Οι μεγαλύτεροι όσοι μπορούν να είναι ακόμα εκεί, να το στηρίζουν, παλεύουν να θυμηθούν και να ζωντανέψουν τις παλιές συνήθειες, να τις περάσουν στους νεότερους, που δεν έχω καταλάβει αν επιθυμούν να τις συνεχίσουν. Βέβαια, το πανηγύρι, είναι , το πιστεύω, σαν ένας ζωντανός οργανισμός, που μεγαλώνοντας, εξελίσσεται, αλλάζει, και δεν θα γίνει ποτέ ξανά όπως παλιά, θα είναι διαφορετικό πάντα, θα ξενίζει αυτούς που θυμούνται και τους κάνει να αναπολούν τις παλιές εποχές με νοσταλγία. Γιατί κάπου εκεί πίσω είναι η ζωή τους, και το πανηγύρι ήταν το ξέσπασμα από τα πάθη και τις λύπες τους, από την κούραση και την καθημερινότητα τους.

Σήμερα, αν και όλοι ή τουλάχιστον οι περισσότεροι, είμαστε άγρια στριμωγμένοι οικονομικά και συναισθηματικά και ...και ... και ... είναι απλά ένας εναλλακτικός τρόπος διασκέδασης.  Λίγοι και εκλεκτοί το κουβαλούν μέσα τους σαν συνέχεια της παράδοσης, του πολιτισμού και των γονιών τους, το ζουν μέσα τους πρώτα και μετά έξω τους, το ακολουθούν και πονάνε για τις αλλαγές του, αλλά τις αποδέχονται εν μέρει σαν ένα τρόπο απλά να συνεχιστεί....

Το πανηγύρι στο χωριό μου ... 6 και 7 Ιουλίου 2015.

Και του χρόνου να είμαστε όλοι καλά να το ξαναζήσουμε!

















































Χρυσούλα Σκλαβενίτη

Νηπιαγωγός με καταγωγή από τη Λευκάδα. Εδώ μέσα κάνω πράξη τα ελάττωμα μου: να φωτογραφίζω, να ερευνώ και να γράφω για το νησί μου, σ΄ ένα μείγμα ρομαντισμού και αυστηρού ρεαλισμού... γιατί πάντοτε ακροβατούσα ανάμεσα σ' αυτά τα δυο.

1 σχόλιο:

  1. Φέτος λόγω άσχημων προσωπικών συνθηκών δεν ήμουν στο πανηγύρι . Μου έλειψε. Θυμάμαι όταν είμαστε μικρά που το βράδυ κατά τις 11 μαζευόμασταν μπροστά στο Παπανέικο για να πάμε όλοι μαζί στο πανηγύρι. Ο πατέρας μου, ο πατέρας σου, τα ξαδέρφια τους , όλοι μικροί και μεγάλοι. Θυμάμαι στην πλατεία τους πάγκους με τα παιχνίδια. Είχα αγοράσει μια κίτρινη τσάντα με ζωγραφισμένη μια κόκκινη πεταλούδα. Επίσης αγόραζα πάντα δαχτυλίδια. Τότε τα καΐκια έφευγαν από το Βλυχό και πηγαίναμε πάντα στην πρωινή λειτουργία φορώντας τα "καλά" μας, εγώ πάντα άσπρα ρούχα, φωτογραφιζόμασταν στου Φραγκούλη, τρώγαμε σουβλάκια και ξηρούς καρπούς έξω από την εκκλησία και χαιρόμασταν απίστευτα. Θυμάσαι αγαπημένη;;;;; Και μεγαλώνοντας στο "Jim the Greek", το απόλυτο γλέντι......... νυφοπάζαρο... έρωτες.... χοροί.... γλέντι......γέλιο.... χορός.... Ε Υ Τ Υ Χ Ι Α !!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή