Τοπωνύμια της Λευκάδας

Τοπωνύμιο είναι το όνομα που δίνεται σε κάθε τόπο. Κάθε όνομα που αναφέρεται σε πόλη ή χωριό είναι τοπωνύμιο. 


Αυτά τα οποία αναφέρονται σε μικρότερες τοποθεσίες μέσα και γύρω από τις κατοικημένες περιοχές είναι μικροτοπωνύμια. Όλα μαζί, μαρτυρούν την ιστορική πορεία μιας περιοχής. 

Τα τοπωνύμια αποτελούν πηγή για πολλές πληροφορίες. Για τη γεωλογία της περιοχής, την πανίδα και τη χλωρίδα της, για ιστορικά και κοινωνικά γεγονότα, για τις μεταβολές της ιδιοκτησίας κτημάτων, αλωνιών, δασικών περιοχών. Μέσα στο χρόνο μεταβάλλονται, επηρεάζονται από κοινωνικές αλλαγές, από κατακτητές, από φυσικά φαινόμενα.

Συχνά μυθοποιούνται, γίνονται αντικείμενο λαϊκής ή λόγιας ποίησης, δίνουν ψυχή σε παραμύθια και παραδόσεις, συνδεόνται με έθιμα και δοξασίες.

Σε επιστημονικό επίπεδο τώρα η ετυμολογία της λέξη προέρχεται από τη ένωση δυο λέξεων: τόπος + όνομα. Η μελέτη τους αφορά την τοπωνυμιολογία, που υπάγεται στην γλωσσολογία και είναι μέσα στα πλαίσια της λαογραφίας. 

Τα τοπωνύμια χωριζονται σε κατηγορίες που αφορούν στην προέλευση των ονομασίων. Έτσι  έχουμε ιστορικά τοπωνύμια, αγιολογικά, κτητορικά, φυτώνυμα, υδρώνυμα, τοπωνύμια που σχετίζονται με την γεωλογία της περιοχής, με τα είδη των ζώων που ζουν σε αυτή, τοπωνύμια που σχετίζονται με μυθικά στοιχεία, με παλιά ή νεότερα κτίσματα, με επαγγέλματα, με επίθετα και παρωνύμια, και άλλες μικρότερες υποκατηγορίες.

Ετυμολογικά, μπορεί να προέρχονται από τα αρχαία ελληνικά, από τοπικούς ιδιωματισμούς, από γλώσσες λαών που υπήρξαν κατακτητές μια περιοχής, από τα νέα ελληνικά.

Η μελέτη τους είναι δύσκολη και χρονοβόρα. Οι μεταβολλές που έχουν υποστεί, στο χρόνο δεν επιτρέπουν την ολική καταγραφή τους. Επίσης συχνά ο όγκος τους είναι ιδιαίτερα μεγάλος καθώς πρόκειται για ονομασίες ουσιαστικά κάθε μικρής ή μεγάλύτερης τοποθεσίας μέσα κι έξω από χωριά και πόλεις. 

Η δική μου προσπάθεια που αφορά στη μελέτη και καταγραφή των τοπωνυμίων σε όλο το νησί της Λευκάδας, το Μεγανήσι, τον Κάλαμο, τον Καστό και τα μικρότερα νησιά, ξεκίνησε πρν πέντε χρόνια και έχει έως τώρα αποδώσει περίπου 9000 μικροτοπωνύμια όλων των κατηγοριών. 

Θα παρουσιάζονται αλφαβητικά ανά χωριό με όλες τις πληροφορίες που έχω κατορθώσει έως τώρα να συλλέξω για το κάθε ένα από αυτά. Σε πολλές περιπτώσεις δυστυχώς η μόνη μου πληροφορία είναι μόνο η ονομασία τους. (Έως τώρα μπορείτε να δείτε ολοκληρωμένα τα χωριά Αθάνι και Άλατρο).

Βασική πηγή και αρχή της προσπάθειας μου αποτέλεσε το βιβλίο του Τάσου Π. Κοντομίχη "Τα τοπωνυμια της Λευκάδας". Οφείλω εδώ να ευχαριστήσω θερμά τον Τάσο και την Χαραμόγλειο Ειδική Λευκαδιακή Βιβλιοθήκη για την πολύτιμη βοηθεια που μου πρόσφερε σε πάρα πολλές περιπτώσεις.

Στη συνέχεια η λίστα του βιβλίου εμπολουτίστηκε με πολύ περισσότερα τοπωνυμία τα οποία εντόπιζα σε βιβλιογραφία, σε επί τόπου έρευνα και συζητήσεις με τους κατοίκους των χωριών, σε δελτία τύπου αποφάσεων κ.α του Δήμου κυρίως, σε εφημερίδες και άλλες πηγές. 

Σιγά σιγά λοιπόν ξεκινά η παρουσιάση τους γνωρίζοντας ωσότοσό ότι πρόκειται για μια προσπάθεια σε διαρκή εξέλιξη, στην οποία δεν έχεις ποτέ το δικαίωμα να βάλεις τίτλους τέλους.

Οφείλω τέλος να ευχαριστήσω ανθρώπους που με έχουν βοηθήσει γενικά, προσφέροντας μου πρώτα από όλα ηθική συμπαράσταση και στη συνέχεια πληροφορίες, διορθώσεις, φωτογραφίες, επιπλέον υλικό... ή ακόμα και λίγη κουβέντα στα ξενύχτια εκεί που "γκούγκλαρα" και δεν έβρισκα τίποτα... και αυτούς που με βοήθησαν να κάνω την προσπαθεια μου γνωστή σε ένα ευρύτερο κοινό.

Ευχαριστώ λοιπόν και ελπίζω να μην ξεχασα κανέναν:

Τις:
Βούλα Αρματά (Βλυχό)
Β. (Βλυχό) (αγαπημένη μορφή των παιδικών μου χρόνων)
Αθανασία Βερυκίου (Εξάνθεια)
Ειρήνη Βονιτσάνου (Πλατύστομα)
Σοφία Γαζή
Ελένη Ζαμπέλη (Μαραντοχώρι)
Υπαπαντή Θερμού (Εγκλουβή)
Θεοδώρα Καββαδά (Βλυχό)
Θεοδώρα Μανωλίτη (Νικιάνα)
κα Παπαλεξάνδρου
Ματίνα Πολίτη (Μεγανήσι)
Χρυσούλα Πολίτη (Κοντάραινα)
Αμαλία Πολίτη (Κοντάραινα)
Σπυριδούλα Σκλαβενίτη (Νιοχώρι)
Δήμητρα Σούνδια
Σπυριδούλα Σταματέλου (Βλυχό)
Όλγα Μανωλίτση
Σταματίνα Κατηφόρη
Μάχη Αρματά
Φρόσω Χαλικιοπούλου
Φρόσω Κοσπεντάρη

Τη Βάσω.. που ταλαιπωρήθηκε να μου στείλει ό,τι της ζήτησα!

Τους:
Θοδωρή Βουκελάτο (Χορτάτα)
Τηλέμαχο Βουκελάτο
Σπύρο Βρεττό (Νικιάνα/Αλέξανδρο)
Στάθη Γαβρίλη (Αμμούσω)
Βασίλη Δευτεραίο (Σύβρος)
Γιώργο Ζαμπέλη (Μαραντοχώρι/Σύβοτα/Εύγηρο)
Bασιλη Θεοχάρη (Βουρνικάς)
Δημήτρη Θεοχάρη
Κώστα Καββαδία (Μαραντοχώρι)
Άκη Καλύβα (Περιγιάλι/Χαραδιάτικα)
Γιώργο Κάτσενο (Κάβαλος)
Φίλιππο Κολυβά
Μίμης Κούρτης (Εγκλουβή)
Χρήστο Κοντογιώργη (Εγκλουβή)
Στάθης Κηρομύτης (Βλυχό/Πόρος)
Σπύρο Λεκατσά (Κοντάραινα)
Kώστα Πατρίκιο (Αγ Πέτρος)
Πάνο Πολίτη (Απόλπαινα)
Διονύσιος Σκλαβενίτης (Βλυχό)
Σπύρο Σκληρό (Μαραντοχώρι)
Δημήτρη Φραγκούλη
Νίκο Βικέντιο
Γιάννη Κοντογεώργη
Μιχάλη Αυλωνίτη
Σωτήρη Χαλικίοπουλο
Ανδρέα Αρματά

Επίσης τους:
Νίκο Ζαμπέλη και το Studio Flash 
Μπάμπη Λάζαρη (για πολλά)
Νίκο Μαργέλη (Αγ Πέτρος/Ρουπακιάς... και για το πολύτιμο δώρο του)
Δημήτρη Σολδάτο 
Ηλία Τσάκαλο

Και φυσικά:
Το  Νίκο Καββαδά
Τον Παναγιώτη Κουνιάκη
Τον Θωμά Κρητικό πρώην ιδιοκτήτη του "Λευκάδα Χαλαρά"




Χρυσούλα Σκλαβενίτη

Νηπιαγωγός με καταγωγή από τη Λευκάδα. Εδώ μέσα κάνω πράξη τα ελάττωμα μου: να φωτογραφίζω, να ερευνώ και να γράφω για το νησί μου, σ΄ ένα μείγμα ρομαντισμού και αυστηρού ρεαλισμού... γιατί πάντοτε ακροβατούσα ανάμεσα σ' αυτά τα δυο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου